Over knuppels & quota
Laat ik mij ook eens speciaal tot de vrouw richten, lieve lezer(es). Dit is van columniste tot lezeres. Het Duits heeft hiervoor zo’n mooie constellatie voor door op elke functie, elk beroep het “In” tussen haakjes te laten volgen: Mitarbeiter(In), Student(In), Dichter(In). Klinkt ook beter dan “dichteres”, laat staan “schrijfster”, wat toch meer de associatie met “schrijfsel”, dus broddelwerk, oproept. Maar laat ik op deze plek geen verzuchtingen slaken dat er te weinig vrouwen in de literatuur of aan de top zijn. Honderd jaar geleden mochten we voor het eerst stemmen, dus we zijn van ver gekomen. Mijn moeder ging met ontslag toen ze trouwde. Toen in mijn jeugd iedere slimme meid kon gaan studeren, al was het in de softe vakken van het pretpakket (ja, ook ik heb een taal gestudeerd, zij het een redelijk moeilijke, alhoewel Duits een eitje is vergeleken bij Servokroatisch, Latijn en Hongaars), werd de emancipatie als voltooid beschouwd. Nou, dat hebben we decennialang geweten! Mijn generatie leunde gemakzuchtig achterover, trouwde, kreeg kinderen en nam een bijbaantje in de zorg of deed als luizenmoeder onbetaalde arbeid.
In mijn studietijd waren er voor een vrouw twee carrièrepaden: lerares en verpleegster. Of serveerster natuurlijk. We dachten dat het zo hoorde, in ieder geval waren we gestudeerd genoeg om onze dochters bij het huiswerk te helpen en ze op de toekomst voor te bereiden, een toekomst van een slechtbetaald parttime zzp- of flexbaantje op een school, in een ziekenhuis of op kantoor. In geval van zwangerschap wordt het tijdelijke contract meestal niet verlengd. En waarom zou je voor een hongerloontje willen werken als dat allemaal opgaat aan de peperdure kinderopvang? Ja, er werken meer vrouwen dan vroeger, maar bijna allemaal in deeltijd. Hele sectoren, zoals het onderwijs en de zorg, zijn erop gebouwd. Toen een vriendin, die psychiatrisch verpleegkundige is, meer uren wilde gaan werken, kón dat niet eens. Dus nee, de emancipatie is bij lange na niet voltooid, me dunkt. Het lijkt me hoog tijd voor een nieuwe feministische golf – gelukkig heb ik mogen constateren dat de huidige twintigers en dertigers er weer zin in hebben en dat sinds Metoo woede ook de vrouw past.
Zo mag ik graag de knuppel in het Balkanhaantjeshok gooien. Weliswaar waren vrouwen het in het communistische Joegoslavië gewoon om voltijds te werken, maar moesten daarnaast óók voltijds moeder en huishoudster zijn terwijl hun mannen in de kroeg over politiek zaten te delibreren. Er was een vaste rolverdeling tussen man en vrouw, dat schept aan de andere kant ook weer voordelen. Scheidingsoorzaak nummer één schijnt in NL onduidelijkheid over de taakverdeling tussen man en vrouw te zijn, maar dat lijkt me al een hele vooruitgang vergeleken met huiselijk geweld en verkrachting binnen het huwelijk. En als er op de Balkan al eens een feministisch debatavondje plaatsvindt, komen alleen de mannen aan het woord terwijl de vrouwen stil in een hoekje zitten. Maar ook hier zijn we er nog lang niet. Quota hebben we nodig en handhaving daarvan. Er is niets waar ik zo witheet van word als het kulargument: we nemen geen vrouw, we nemen gewoon de beste kandidaat.
En die beste kandidaat, kan ik u verzekeren, lieve lezer(es) is meestal een man omdat mannen de sollicitatiegesprekken voeren en mensen altijd kiezen voor degene die het meeste op hen lijkt, dus een andere man. Met een quotum kan deze angel uit het verfoeibare patriarchalisme gehaald worden. Op vrouwendag afgelopen vrijdag bevond ik mij op het ministerie van defensie, een mannenbolwerk bij uitstek, zo dacht ik altijd. Ik was er in de hoedanigheid van “pers” toen de mannen en de vrouwen van Dutchbat de minister een petitie aanboden. De generaal die ons ontving feliciteerde mij als eerste met vrouwendag. Dat is me op 8 maart nou nog nooit overkomen. Het is een begin.
geconserveerd bloesemend
vrouwen voorbij de jaren waarin het bloesemende
ongemerkt overgaat in conserveren, het gerimpelde
diverse huiden versleet, het bloesemt enkel nog aan de buitenkant
het overstromende vel boven de broekrand, de gewichten
aan armen en kin, maar het gezicht moet strak over het been
de man raapt de handkussen niet meer op, schuift
ze als droogbloemen terzijde, een komma is ze tussen
twee zinsneden in die als veters in haar bilspleet snijden
wie verzucht moet lijden, er is nog zoveel om naar te reiken
de mateloze tijd, onstoffelijkheid, die minnaar tussen de flanken
maar de vagina is een schuchtere schelp, door het leven gehard
het hart door slagregens verweekt, de man een vermoeide gluurder
die niet meer de moeite neemt om zijn jas uit te trekken
sex is een keuze gevolgd door stress, maar je moet
het voor je goede fatsoen blijven proberen, in de koffiehoek
bij de albert heijn met droge mond probeert een arabier
haar te verleiden om frans te spreken tegen een vriend
die het ook niet weet, als antwoord onhandig het scherm streelt
Jolies Heij
