
Je bent een liegbeest, een jokkebrok
van achteren en van voren
Maar ga d’r alstjeblieft mee door
Want ’t is zo grappig om te horen.
(Uit de stratemaker op zee show)
We jokkenbrokken er wat op los, volgens vele wetenschappelijke onderzoeken liegen we gemiddeld 2x per dag en mannen liegen 3x meer dan vrouwen, dus een man 3 leugens tegen een vrouw 1 leugen per dag.
Van de beroepsgroepen liegen bankieren het meest, zelfs 2x meer dan politici.
Een studie wees uit dat hang naar geld en economisch welzijn onethisch gedrag vergroot. Bankieren kunnen zich persoonlijk wat makkelijker distantiëren van onethische kwesties omdat het niet om tastbaar geld gaat maar om cijfertjes. Factoren die liegen bevorderen blijken dus: economische welvaart, persoonlijke afstand en abstractie.
Als kleine kinderen bezijden de waarheid spreken, hebben we het niet over liegen, maar noemen we het jokken en dat kan best erg grappig zijn, als ze met volle overtuiging en onschuldige kinderogen zeggen dat ze niet van de taart gesnoept hebben terwijl hun gezicht vol slagroom zit. Ze jokken onbewust, hebben tot ongeveer hun 7de jaar nog geen schuldgevoel en moeite om fantasie en waarheid uit elkaar te houden. Rond hun 8ste jaar ontstaat pas het intern geweten en kunnen ze bewust gaan liegen, in de meeste gevallen wordt hen door de opvoeders herhaaldelijk voorgehouden dat liegen verkeerd is en dat je altijd de waarheid moet spreken.
Maar dat is niet altijd zo, als je in de 2de wereld oorlog onderduikers verborgen houdt en de Feldwebel staat aan de deur en vraagt of zich joden in je huis bevinden zeg je geen ja, dan gaat de morele verplichting om je medemens en jezelf in leven te houden boven de morele verplichting om de waarheid te spreken. Al vond de filosoof Kant, dat je zelfs dan de waarheid moest spreken.
Ik ga de avond van een vriendin niet verzieken, als we in een café zijn en ze vraagt hoe ik haar jurk vind, door te zeggen: nou hij maakt je wel dik en die kleur staat je echt niet, ze kan dan toch niets anders meer aan trekken. Als ze het gevraagd had voor we weggingen had ik het denk ik wel voorzichtig, lees: diplomatiek gezegd.
Een samenleving zonder leugens en bedrog is onleefbaar, stelt communicatiedeskundige prof.dr. Cees Hamelink Maar we hebben ook waarheid nodig, want zonder waarheid ontbreekt elke vorm van vertrouwen. We moeten de waarheid en leugen met elkaar in evenwicht houden. Steeds meer raakt deze balans zoek deels door dat leugens of fake news snel verspreid kunnen worden, maar ook door de polemische debatten, waar ze niet meer naar elkaar luisteren, maar met oogkleppen op één waarheid verkondigen in plaats van de dialoog.
Nou kan je hier wakker van liggen, maar wat denk je dan van het opkomende fenomeen dat men post- truth noemt, dit woord werd in 2016 door Oxford Dictionary uitgekozen als woord van het jaar.
Er zijn verschillende verschijnselen die met post-truth gepaard gaan. Leugens, onwetendheid, charlatanisme, desinformatie, nepnieuws, populisme, sociale media, propaganda, negationisme.Wat nieuw is, is niet dat je liegt of bedriegt over dit of dat, maar dat de waarheid zelf wordt geminacht en dat is nog erger dan liegen.Het is verontrustend om te zien hoe arrogant onwetendheid zich manifesteert in het licht van de verbazing van de onderzoeker. Denk aan de protesten van mensen die de pandemie ontkennen, of het ontkennen van evolutieleer of klimaatverandering, of de opvattingen van anti-vaccinatiebewegingen.
Nu moet ik ineens weer denken aan dat rijmpje waar ik mee begon.
Toen duidelijk werd dat charlatan Trump het veld moest ruimen hoorden ik veel journalisten, van links tot rechts, zeggen dat ze hem zouden missen, want hij bracht toch wel leven in de brouwerij en was grappig om naar te kijken, ze konden wel met hem lachen.
Mensen, alstjeblieft zeg, dat versje gaat over jokkebrokjes van 7 jaar en niet over een Trump, Baudet, Wilders enz.
Doe alstjeblieft even normaal!!
Voor de liefhebbers:
https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2020/09/24/post-truth-waarheid-minachten-is-gevaarlijker-dan-liegen/