https://oost-online.nl/buurtdichter-het-decembergevoel/
Joyce Hes columniste in de IJopener
https://www.ijopener.nl/over-ons/
OP DE SCHOP de nieuwe bundel van JOYCE HES – een recensie
Joyce Hes is een non conventioneel tiepje. Heel in de verte wist ik wel dat ze bestond deze dichter. En ik kende haar indrukwekkende gedicht ‘De 1400 van de Blasiusstraat’ – over de deportaties uit één straat in Amsterdam Oost. Het gedicht is in haar nieuwe bundel OP DE SCHOP opgenomen:
Ze gingen
de 1400
van de Blasiusstraat
De banketbakker
melkbezorger
naaister
en regenjasplakker
(…)
De dichters Merik van der Torren en Mirjam Al nodigden mij aan het einde van vorig jaar uit om een van hun poëziemiddagen te presenteren. Ik kreeg van Merik een lijstje met namen van dichters die zouden voordragen. Een van die namen was die van Joyce Hes.
je kijkt wat op google en de jurist in mij was verrast – ik las over deze Joyce – een gepromoveerd juriste, kent/kende politieke, wetenschappelijke en bestuurlijke bezigheden – kortom een druk tiepje – aan de lijst van publicaties en werkzaamheden kwam maar geen einde. Geboren in Den Haag in 1946, kinderen, kleinkinderen, proefschrift aan de Erasmus, 4 mei lezing in 2010, staatscommissies, publicaties, etc etc.
In 2016 op haar zeventigste van de Derde Helmersstraat in Amsterdam verhuisd naar IJburg – toen nog een bijna onbewoonbaar opgespoten eiland oostelijk van de hoofdstad. Wat zoekt nou zo een mens in die half onbewoonbare zandhoop dacht ik.
Na de geslaagde poëziemiddag van Merik van der Torren en Mirjam Al stapte Joyce Hes op mij af met het verzoek om de presentatie te doen op IJburg bij haar nieuwe bundel OP DE SCHOP. Ik was verrast en vereerd, zei ja voor ik er zelf erg in had en ik heb het geweten.
Ik stelde een interviewvorm voor. Prima vond Joyce – maar dan wel als volgt: je vraagt naar de titel, waarom van de derde helmersstraat naar een schiereiland, wat heb jij met eilanden, wat heb je eigenlijk met kroegen? met een struik, een klaproos, storm en tegenwind, lijn 26, diversiteit, een veranderend landschap dat is ook IJburg! Verder graag vragen over het buurtdichterschap, over ‘de IJopener’ het wijkblad voor amsterdam oost – www.ijopener.nl –
https://www.ijopener.nl/over-ons/
vraag wat over de Coronaperiode en graag een dankwoord aan Marna van Hal de vrouw die in de bundel de illustraties verzorgde – en aan Ar Nederhof – drukwerkbegeleiding -die de bundel mogelijk maakte. Ik wist wat mij te doen stond. Ik dacht nou ja het is haar bundelpresentatie – toch altijd een feestdag voor een dichter.
Ik belde haar op, zei haar dat ik blij was met de vragen maar trachtte toch nog iets te redden van het interview dat ik voor ogen had. het werd een taai gesprek – Joyce heb jij een andere bundel met de titel OP DE SCHOP geschreven dan de bundel OP DE SCHOP die ik heb gelezen – riep ik met lichte wanhoop in mijn stem uiteindelijk met enige stemverheffing uit. Met de vragen die jij voorstelt lijkt het erop of jij een reisgids voor en door dat prachtige IJburg van je hebt geschreven – maar jouw bundel is toch echt méér – veel meer – dan een ode aan een stadsdeel in wording. we vonden een compromis – ik mocht bij de gratie van de koningin ook nog vragen stellen over haar poëzie.
U begrijpt het lieve lezer hier begint de echte recensie: Joyce schreef 42 gedichten en met die gedichten schetst zij een uniek tijdsbeeld van de door haar zo geliefde stad waarin zij al heel veel jaren leeft – een stad met een verleden – een stad met een toekomst – ‘een vrijplaats voor de geest’ zoals ze Amsterdam beschrijft, een stad waarin bestuurders foute investeringen in bijvoorbeeld biomassa en windmolens ten koste van de natuur laten bestaan – ‘het oerbos het loodje legt’ – ‘het schone IJburgse nest bevuild wordt..’ – kortom een stad zoals elke andere stad in ons land – maar dan toch een stad op zijn Amsterdams. ze schrijft over het Muiderpoortstation (“treinreiziger wist je je bestemming – wist je wat je te wachten stond..”) , over 4 mei herdenkingen ook op IJburg. en ze schrijft een ode op Nasser – vrijwilliger bij de Flexbieb:
(…)
Jij leert onze taal
maar door jou leren wij blijmoedig
het leven te dragen
zoals het komt en gaat
Je respecteert ons, oudere vrouwen
en ziet achter ieder van ons
het gelaat van je moeder,
daar in het verre, gepijnigde Jemen.
deze bundel poëzie gaat over ons bestaan – over ‘komen en gaan’ – over de zin van het bestaan. en over ‘de grote rode zon’ die zich schaamt voor alles wat de mens de aarde aandoet.
Op haar site https://www.joycehes.nl/wp/home/ krijgen we een compleet beeld van deze dichter – middels wekelijkse columns en blogs, middels lezingen, essays, onderzoeksverslagen etc. etc. – Een beeld dat ze ons daar biedt in door haar kenmerkende volop uitgeschreven kritische bewoordingen van de mens(heid), van de man, van de stad, van de natuur, van het (vrouwen)recht, van de verandering en de diversiteit, van het leven in ons tijdperk kortom.
In deze prachtbundel OP DE SCHOP – (gericht op een mooiere en betere wereld voor ons allemaal) bewandelen we met de dichter dit leven in een steeds maar weer veranderend landschap – maar dan voor ons lezers beschreven in verfijnde poëtische vorm. Zo wandelen we mee met een dichter die echt wel weet dat ze de wereld niet kan redden noch met pöezie noch met proza – ‘een bij voorbaat onmogelijke opdracht’ – maar wel met een dichter die zich verzet tegen vastgeroeste dogma’s en aanpak, die de medemens als subject wenst te ontmoeten en niet als object wegzet. In een bundel waarin dichter in fictie en in non fictie thema’s als liefde, emoties, verandering en het onverwoestbare verlangen naar een betere en mooiere wereld voor kinderen en kleinkinderen en niet te vergeten voor haar in poëzie bezongen hondje – niet uit de weg gaat.
De presentatie op IJburg op die prachtlocatie in de FACTORIJ – Pampuslaan 11 – sloot ik af met een vraag aan het publiek – mag ik deze bundel van Joyce Hes OP DE SCHOP u aanbevelen – en ik sprak:
wat is het toch dat deze stem – haar stem
ongeacht welk woord van elk woord
weer warmte maakt
echt mooi
hoeft niet beschreven
is in zich mooi geweten en gekend
U weet nu het antwoord!
de bundel is bij Joyce Hes te bestellen – ik dacht voor een tientje. joycehes@dds.nl
pom wolff – www.pomgedichten.nl
januari 2023
