Vroeger waren we blij, dat we in Nederland woonden. We waren vrij. Dat waren we sinds 1945, toen de Amerikanen ons kwamen bevrijden. Het waren de Amerikanen, die ons de echte vrijheid kwamen brengen. Zo brachten ze ons het geld van Marshall, later de hippies en de losse moraal. Daarna dat hebzucht goed is en ieder voor zich. Alles moest maar kunnen. En kon de facto ook. Gek was nooit gek genoeg. Dat was aan de andere kant van het IJzeren gordijn wel anders als je door de Russen was ‘bevrijd’. Neem de Duitse Democratische Republiek, de DDR. Daar had je de Stasi. De ‘Staatssicherheit’. Die controleerde het openbare leven. En niet alleen het openbare leven. Ook achter de voordeur was de invloed van de Stasi niet te ontkennen. Je buren zouden je verraden, als het ze uitkwam. Tot aan je familie toe. Je was eigenlijk voor niemand veilig. Al je gangen werden minutieus gevolgd door het staatsapparaat. Dissidente gedachten waren verboden en dito gedrag werd streng bestraft. Daar wisten ze nog wat heropvoeden was. Zo hield je het volk in de pas.
Wat ben ik blij, dat ik niet in zo’n land ben opgegroeid. Ik mocht zeggen wat ik wilde en kon daar hoogstens door mijn ouders of leraren op school in gecorrigeerd worden. Als die niet in de buurt waren, was ik volledig vrij in mijn doen en laten. In mijn denken al helemaal. We deden de gekste dingen. Maakten graffiti, zopen veel te veel, altijd maar blowen, krenkende gedichten schrijven en voorlezen aan vrienden, zoenen met meiden, vechten met jongens en niets van dat alles bereikte ‘ons gezag’, want die zaten thuis voor de buis. Enkel aan een zuigvlek, blauw oog of een katerkop konden ze zien hoe de avond verlopen was. Als ze vroegen hoe het was geweest, kon je daar soms zelf ook enkel maar naar raden. Je had dan in ieder geval nog je vrienden om een reconstructie te maken van de vierentwintig uur daarvoor. Bewijs was schaars en vaak al verdwenen, voor welk gezag dan ook, daar iets mee aan had kunnen vangen.
Ik ken tegenwoordig collega-ouders, die ‘afspraken’ maken met hun kinderen. De kinderen mogen enkel de deur uit als ze laten weten waar ze heen gaan en met wie. Ze moeten dan beloven, dat ze het volgsysteem op hun slimme telefoon aanzetten en bereikbaar zijn. Hun lesroosters, cijfers en banksaldo’s worden gecontroleerd door de hoeders. Onder de zestien, kom je de meeste kroegen niet binnen in het weekend. Een alcoholische versnapering kun je al helemaal wel vergeten. Geen barman of -vrouw meer, die het risico nog neemt de vergunning te verliezen door een ‘lok-tiener’. In supermarkten worden identiteitsbewijzen, die je overigens altijd bij moet hebben, ook grondig gecheckt. Vriendjes, vriendinnetjes, vijanden, bewakingscamera’s en omstanders filmen alles, dat ook maar een beetje uit de pas loopt. Dat staat dan binnen twee minuten op de het digitale netwerk. Het verband met je hele levensverhaal en je zoek- en consumptiegedrag is dan snel gelegd. Om nog maar het zwijgen van je meningsuitingen op de diverse kanalen. Alles, maar dan ook alles wordt vastgelegd en waar nodig gemodereerd en door slimme algoritmes is een onwrikbare context gebracht. Het mag ook allemaal gebruikt worden door justitie en de ordediensten. Voor de ‘veiligheid’. En dat is volledig normaal.
We zijn er met z’n allen in gelopen. We leven tegenwoordig in de Europese Democratische Republiek. De vrijheid die ons gebracht is, hebben we met twee handen aangepakt. We zijn gewillige staatsburgers geworden, die vergeten zijn, waarom onze eigen jeugd zo goed voelde. We zijn overtuigd, dat het zo beter is. Voor de kinderen. Alles voor de kinderen.
VON SOLO
DICHTER, COLUMNIST, PERFORMER EN CINEAST
Check de actualiteiten van VON SOLO op www.vonsolo.nl
Lees ook de wekelijkse column van VON SOLO op www.POMgedichten.nl
